Мнения других авторов

Все материалы рубрики «Мнение»



Мнение

Глеб Лабадзенка. БЕЛАРУСЬ. Ці зробіць Нобелеўская прэмія Алексіевіч беларускай пісьменьніцай?

 

Фота Джона Кунстадтэра

Глеб Лабадзенка. Нарадзіўся ў 1986 годзе ў Менску. Скончыў Коласаўскі ліцэй (2004), журфак БДУ (2009). Працуе журналістам ад 2000 году. У 2004-2008 гадох – у газэце “Комсомольская правда” в Беларуси”, у 2009-2011-х – у “Звяздзе”. Ад 2011-га – фрылансер.

Выдаў кнігі “Pager-вершы” (2005), “дзіцячая заМова” (2013), уклаў непадцэнзурнае выданьне “Ладдзі Роспачы” Уладзімера Караткевіча (2010). Інтарэсы – дасьледваньне гісторыі роду Радзівілаў, архітэктура, краязнаўства, вандроўкі па Беларусі. Ад 2007 году вядзе блог.

У інтэлігенцкіх колах пракаціўся шэпт: “Чулі? У самой Швэцыі кажуць, што Алексіевіч прэмію даць могуць!” Потым нібыта сказалі, што не, ня сьвеціць. Але выпушчанае слова…

Гэта аднавіла даўнюю нафталінавую спрэчку: ці будзем залічваць да беларускай літаратуры расейскамоўныя творы людзей, якія пражываюць у Беларусі? Нашыя людзі чамусьці любяць спрэчкі, у якіх яны апрыёры ніколі ня прыдуць да згоды. Ці лічыць аборт забойствам? Ці адмяняць сьмяротнае пакараньне? Ці дазваляць гей-парады? Ці пара ўжо выбіраць бульбу?

Сытуацыя са Сьвятланай Алексіевіч – не ўнікальная. Найперш тым, што падобныя былі на нашай памяці зусім нядаўна.

Ці шмат вы чулі да Еўрабачання-2009 пра нарвэскага таленавітага скрыпача Аляксандра Рыбака? Але як толькі ў апошняй баварскай хатняй гаспадыні ўцякло малако пад чароўныя гукі “Фэйрытэйлз” – у тую ж сэкунду Саша стаў беларусам. І кожная беларуская кватэра выбухнула воклічамі, што наш, наш перамог!..

Ці шмат вы чулі да Нобелеўскай прэміі-2000 пра выбітнага расейскага фізыка Жарэса Іванавіча Алфёрава? А як старому камуністу насыпалі талераў у стакгольмскай ратушы – усе беларусы адразу зрабіліся аматарамі фізыкі. Бо – трасца мне ў бок – наш палучыў-та, наш!..

Прыклады сягаюць глыбей і глыбей у гісторыю. Нашыя – куды пальцам ня тыкні. Шымон Перас – наш. Марк Шагал – наш! Уэйн Грэцкі – наш! Намесьнік Біла Гейтса Стыў Балмер – наш, з Пінска! Жак Іў Кусто, вынаходнік акваланга, – пастаўскі малец! Адраджэнец іўрыта пехам пад стол на Віцебшчыне хадзіў! Канструктар Сухі яшчэ ў Глыбокім папяровыя самалёцікі з дахаў запускаў! Што ўжо казаць пра іншых нашых – ад князёў да пісьменьнікаў, за якіх мы любім хапацца за грудкі з суседзямі.

Дык наш – хто нечага дасягнуў? Прабіўся ў людзі, як у вёсцы кажуць?

Але з літаратурай усё не так проста. Літаратура – гэта ўдала складзеныя словы нашай мовы. Якія прымушаюць нас ганарыцца, што склаў іх наш суайчыннік.

Літаратура – гэта мова. Дзе ўжо прасцей? Напісана па-беларуску – беларуская літаратура. Напісаная па-руску – руская. Ведаю, што многія не пагадзяцца і пачнуць сыпаць прыкладамі, таму пакдкрэслю: гэта мая асабістая думка.

Парадокс у тым, што беларусы могуць ствараць рускую літаратуру! А людзі іншых нацыянальнасцяў – могуць ствараць літаратуру беларускую! Калі чалавек думае гэтай моваю і дыхае ёй – тут няма ніякага злачынства! І тут няважнае ягонае паходжаньне.

Нарэшце час зразумець: Пушкін і Лермантаў – ні разу не “нашыя”. Гэта – здабытак расейскай, а глабальна кажучы сусветнай літаратуры. Тое, што яны не нашыя – не падстава іх не любіць! Эйфелева вежа не нашая, але ж многія беларусы абсалютна заслужана захапляюцца ёй!

Дык што там з Алексіевіч? Піша па-расейску? Адкінем убок? Адхрысцімся – такія нам непатрэбныя?

А калі заўтра Нобелеўскую прэмію дадуць – адразу ж наша стане, праўда?..

Ведаеце, я вельмі рады, што нашая зямля дала сьвету столькі цудоўных людзей, столькі талентаў і геніяў. Бясспрэчна, калі недзе за мяжой зойдзе гаворка пра любога з іх, мы з гонарам скажам, што ён – наш, тут нарадзіўся, тут узгадаваўся на сырадоі і пальцам пханых кілбасах!..

Але – вось парадокс – вярнуўшыся дамоў і адкрыўшы сайты з нобелеўскімі чуткамі, зноўку задумаемся: дык нашая Алексіевіч ці не?

І нешта думаецца, што вырашыцца гэтая спрэчка толькі ў стакгольмскай ратушы.

А Сьвятлану Алексіевіч, прызнаючы яе заслугі на міжнародным узроўні і радуючыся ім, асабіста я лічу не “беларускай пісьменніцай”, а “пісьменніцай зь Беларусі”. Фармулёўка – не падкапаешся.

 

Меркаванні калумністаў могуць не супадаць з меркаваннем рэдакцыі.
Запрашаем чытачоў абмяркоўваць артыкулы на форуме, прапаноўваць для ўдзелу ў праекце новых аўтараў або ўласныя матэрыялы.

 

Оценить материал:
Средний балл - 4.34 (всего оценок: 18)
Tweet

Ваш комментарий

Регистрация

Последние Комментарии

  • Господа, панове, таварістчі, спадарства, тут вось пару разоў успаміналі "шатландца" Лермантава... Хто памятае(?)): ... Люблю отчизну я, но странною любовью! Не победит ее рассудок мой. ... А "сусветна вядомая" Алексиевич амаль што прамым тэкстам "пояснеяет", што "Атчызна" ей - па барабану! (
  • Также еще толковый словарь русского языка написал датчанин Даль, хохол Гоголь тоже считается великим русским писателем, а эфиопец Пушкин великим русским поэтом. Дело не в том, где ты родился, а какую среду ты в себя впитал и каким духом живешь. Кстати русская нация сама пережила опустошительную эмиграцию. Так вот нынешние потомки русских послереволюцоннных эмигрантов - это уже не русские в полном понятии, хотя по крови русские. О них Высоцкий спел: Здесь эмигранты все второго поколения От них сплошные недоразумения Они всё путают: и имя, и названия И ты бы, Ваня, у них был Ванья. Чтобы быть представителем своего народа, надо родиться в его среде и жить в его среде, а если ты родился на чужбине, но переехал к своему народу, готовья к тому, что тебя не признают. Как сказал мне один приятель, ныне живущий в Израиле - в СССР я был морда ж...вская, а в Израиле я русская свинья. Ну а если целый народ теряет свои корни, то не стоит винить в этом кого-то другого. Цыгане всю жизнь живут среди чужих народов, но не теряют свои корни, а если находится один народ, который нет уходя никуда со своей исторической родины, расстался сро своей исторической памятью, так надо думать, что он просто никогда ее и не имел.
  • В свое время Франциск Скорина из Полоцка сказал, что он литвин. А о чем писал Скориан и на каком языке - это те возможности, которые у него были. И Алексиевич пишет на том языке, на котором у нее есть возможность (в силу, возможно, обучения в школе и далее на таком языке), используя такой алфавит, которым владеет, о том и о тех, о которых она знает и пережила лично. И второстепенно то, что она пишет на каком-то ином языке и то что она пишет о ею известном. Главный талан ее в том, что она может быть замечена, как талантливая.
  • Критерий, является ли писатель белорусским очень прост: если читаешь произведение и чувствуешь "это про нас", значит, он белорусский, неважно, на каком языке он пишет, в какой стране родился и какие топонимы использует в тексте.
  • Я считаю, нельзя сводить искусство к инструменту, с помощью которого оно было создано. Алексиевич - русскоязычная белорусская писательница. Так будет точнее. Белорусский писатель - под этим подразумевается нечто несомненно большее, чем мастерское владение белорусским языком, при всем к нему уважении.
  • Ещё в детстве Алёна узнала, что за красотой скрывается смерть, манит к себе всё то, что смертельно: зовёт к себе земля с высоты, зовёт вода с моста. Но по-настоящему осознала это девушка гораздо позже, когда пришла к ней любовь.