Мнение

Рыгор Кастусёў. ЛІНІЯ ФРОНТУ. Дарэфармаваліся…

Рыгор Кастусёў. Намеснік старшыні Партыі БНФ, экс-кандыдат на пасаду прэзідэнта Рэспублікі Беларусь на выбарах-2010. Нарадзіўся ў 1957 годзе ў вёсцы Цяхцін Бялыніцкага раёна. У 1982 годзе скончыў Беларускую сельскагаспадарчую акадэмію па спэцыяльнасці інжынер-механік. Служыў у Савецкай арміі, працаваў галоўным інжынерам, дырэктарам саўгаса, дырэктарам Шклоўскага раённага аб'яднання жыллёва-камунальнай гаспадаркі. У 2001 годзе вымушаны быў сысці з пасады пад ціскам уладаў з-за працы ў камандах кандыдатаў ад дэмакратычных сілаў. Быў дырэктарам сумеснага беларуска-ўкраінскага прадпрыемства. Тройчы абіраўся дэпутатам мясцовых саветаў. Аўтар праграмы развіцця і рэфармавання жыллёва-камунальнай гаспадаркі Рэспублікі Беларусь на 2010-2015 гады, прапанаванай Партыяй БНФ.

Праз практычную рэалізацыю ўказаў прэзідэнта № 138 ад 19 сакавіка 2004 года і № 280 ад 14 чэрвеня 2004 года было распачата рэфарамаванне аграпрамысловага комплексу краіны. Асноўная сутнасць рэформаў на першых этапах заключалася ў інтэграцыі сельгаспрадпрыемстваў шляхам перадачы стратных, нестабільна працуючых іншым арганізацыям з мэтай іх фанансавага аздараўлення і прыцягнення інвестыцый у сельскагаспадарчую вытворчасць.

Па дадзеных на пачатак 2009 года, у працэсе інтэграцыі да розных прадпрыемстваў былі далучаны 754 гаспадаркі, прададзена 89.

У развіццё сельскагаспадарчай вытворчасці, сацыяльнай інфраструктуры з розных крыніц за гэты час было інвеставана 5319,4 млрд. рублёў.

Да працэсу аб’яднання сельскагаспадарчых прадпрыемстваў у розных рэгіёнах краіны падыйшлі па рознаму. Але месцамі, з падачы тагачасных прадстаўнікоў беларускага ураду, указы былі ўспрыняты мясцовымі чыноўнікамі як магчымасці для правядзеня сваіх уласных эксперыментаў.

І пайшло, пакацілася…

Як гэта часта бывае, у беларукіх чыноўнікаў проста рукі чэшуцца, каб “паэксперыментаваць” і такім чынам паказаць свае “здольнасці” да рэфармавання розных галін эканомікі краіны. На тэме рэфармавання аграпрамысловага комплексу ў гэты час некаторыя з іх нават абаранілі кандыдацкія і доктарскія дысертацыі.

Дзесці нават пайшлі па прынцыпу: “Аб’ядноўваць, дык аб’ядноўваць”. Як, напрыклад, у Краснапольскім раёне Магілёўскай вобласці пад выглядам рэформаў у 2008 годзе злілі ў адну кучу ўсе існуючыя на той момант сельскагаспадарчыя прадпрыемствы, аб’яднаўшы іх у адно — унітарнае камунальнае сельскагаспадарчае прадпрыемства “Краснапольскі”.

Як праходзілі працэсы аб’яднання, як ламаліся межы гаспадарак і лёсы людзей — гэта асобная гісторыя…

Ўжо ў першы год існавання УКСП “Краснапольскі” было бачна, што эксперымент правальваецца. Што абяцанні тагачаснага старшыні райвыканкама Аляксандра Ветошкіна аб павелічэнні заробкаў сялян, аб росце ўраджаю, прывесаў і надояў малака, аб рэфармаванні сістэмы мясцовай улады (абяцанні скараціць апарат упраўлення сельскай гаспадаркай раёна) не спраўджваюцца.

У першы год эксперыменту толькі з-за пагаршэння якасці здадзенага на малаказавод малака гаспадарка згубіла фінансавых сродкаў больша за гадавы фонд заработнай платы…

У аб’яднанай гаспадарцы пачалі зніжацца паказнікі вытворчасці, змяньшацца заробкі сялян. Напрыклад, надоі малака на адну карову ў раёне чуць дасягаюць да 2,3 тыс. літраў (і тое з прыпіскамі).

На тэрыторыі былых самастойных гаспадарак былі зачынены дзесяткі вытворчых аб’ектаў — машынных двароў, зернетакоў, фермаў, звузілася сацыяльная інфраструктура. Паступова гэтыя аб’екты былі разрабаваны і стаяць зараз як “помнікі” чынавенцкай бязглуздзіцы.

І, як след, сяло пачалі масава пакідаць людзі. Падобнага эксперымента над сабой не вытрымалі нават тыя, хто застаўся тут жыць і працаваць пасля Чарнобыльскай трагедыі. У сярэднім, з аб’яднанай гаспадаркі звальняюцца штогод каля 100 чалавек.

Не далі належнага эфекту і мільярдныя фінансавыя ўліванні ў сельскую гаспадарку раёна з бюджэту.

Краснапольскі эксперымент цягнецца ўжо шэсць год. Мінскія, магілёўскія, краснапольскія чыноўнікі разумеюць, што з аб’яднання сельгаспрадпрыемстваў раёна ў адно атрымалася, мякка кажучы, дурасць, але не прымаюць ніякіх мераў па ліквідацыі няўдалага эксперыменту.

Не ведае, што рабіць з ААТ “Краснапольскі” (нядаўна гаспадарка пераіменавана ў адкрытае акцыянернае таварыства) і новы старшыня райвыканкама.

Не ўмешваецца ў сітуацыю і кіраўніцтва краіны. Нават публікацыі ў газеце “Советская Белоруссия” за 2012 і 2013 гады аб гаротным стане Краснапольшчыны ў сувязі з “эсперыментам” не паспрыялі гэтаму.

Можа быць, кіраўніцтва краіны і вобласці зрэагуюць на дадзеную публікацыю і, прызнаўшы свае памылкі, прымуць меры да выратавання Краснапольшчыны.

Меркаванні калумністаў могуць не супадаць з меркаваннем рэдакцыі. Запрашаем чытачоў абмяркоўваць артыкулы на форуме, прапаноўваць для ўдзелу ў праекце новых аўтараў або ўласныя матэрыялы.