Сярод пісьменнікаў усё болей Ведзьмакоў
Кірыла ПАЗНЯК
- Прызнанне народнага паэта Беларусі Ніла Гілевіча ў тым, што менавіта ён ёсць Ведзьмаком-Лысагорскім, аўтарам легендарнай паэмы "Сказ пра Лысую гару", без перабольшвання стала адной з самых гучных сенсацыяў у літаратурным жыцці апошняга часу. Аднак да сенсацыі дадаўся яшчэ і скандал.
-
-
-
Сваё абурэнне артыкулам у "Народнай волі", у якім Ніл Гілевіч называе сябе аўтарам "Сказа пра Лысую гару", выказаў пісьменнік Мікола Аўрамчык. Паводле Гілевіча, Аўрамчык быў ягоным суаўтарам, але пры напісанні паэмы выконваў найперш тэхнічную працу. У інтэрв'ю Радыё Свабода Мікола Аўрамчык сказаў, што Гілевіч парушыў іхняе джэнтэльменскае пагадненне разам захоўваць таямніцу аўтарства "Сказа", а калі што — дык разам і расакрэчвацца: "У часопісе “Дзеяслоў” я распавёў ад імя Ведзьмака-Лысагорскага, як паэма пісалася, як рэагавалі начальнікі на яе атрыманне. Але ж я не пісаў, што гэта я, Аўрамчык. Можна было выходзіць з падполля, але не так, як ён зараз. Яшчэ год 20 таму я хацеў падняцца на трыбуну Саюза пісьменнікаў і “раскрыцца”, але ж адзін не мог, бо ўдвох усё рабілі. Хацеў, каб было гэта публічна, каб усе парагаталі. Я й кажу: “Ніл, давай прызнаемся, усіх павесялім!” Ён у адказ: “Што ты? Смяешся?” Пасля гэтага я зразумеў: ён будзе чакаць, пакуль я “дам дуба”, і прысвоіць аўтарства сабе. Тады я што зрабіў? Расказаў усё Максіму Танку, Пімену Панчанку, Васілю Быкаву, Янку Брылю, што маю дачыненне да гэтай рэчы”.
-
-
- Мікола Аўрамчык збіраецца апублікаваць свае архівы, дзе распавядаецца пра тое, як стварался паэма. Ён перакананы, што Гілевіч "ніяк не можа ад мяне адхрысціцца, не можа не прызнаць, што я быў. У яго ніякага матэрыялу не было і быць не магло! Паедземце на Лысую гару, і я яго там пры ўсіх зганьблю і буду біць яму аплявухі, бо паэма напісаная намі разам ад радка да радка. Пісалі ў мяне дома, у яго, ва ўніверсітэце на фізмаце, нават у Вярхоўным Савеце ў ягоным кабінеце”. Калі давядзецца, Аўрамчык можа бараніць свой гонар і ў судзе.
-
-
- Аўрамчык кажа, што славы аўтара "Сказа пра Лысую гару" не шукае. Па ягоных словах, гэта "ад Гілевіча ідзе страшнае самаўсхваленне паэмы. Я да яе стаўлюся не так, і ад імя Ведзьмака-Лысагорскага даўно ўжо гэта выказаў. Пачыналася яна і пісалася як раешнік, мы заходзіліся і валіліся пад сталы ад смеху. “Капуснік” — і ўсё! Такая ёй і цана".
-
-
- Пайшла таксама пагалоска, што нібыта іншыя беларускія пісьменнікі ўзяліся аспрэчваць аўтарства "Сказа". Сярод іх называецца і Рыгор Барадулін. Сам паэт у інтэрв'ю "Белорусским новостям" сказаў, што паводле мастацкіх якасцяў лічыць "Сказ пра Лысую гару" слабым творам: "Гэта перапеў Баркова. Няма тут і няікага дысідэнцтва — простае перамыванне пісьменніцкага посуду".
-
-
- На думку Рыгора Барадуліна, Гілевічу варта было пакінуць прызнанне ў аўтарстве паэмы "як запавет пасля сканчэння зямнога шляху". Тое, што Аўрамчык — суаўтар Гілевіча, ён верыць, бо гэта "сумленны і сціплы чалавек", які ў адрозненне ад Гілевіча валодаў матэрыялам пра лысагорскае пісьменніцкае жыццё-быццё. Але Рыгор Барадулін не выключае з'яўлення новых Ведзьмакоў-Лысагорскіх, бо "дурны прыклад — заразны".
-
-
- Калі скандальнасці вакол паэмы "Сказ пра Лысую гару" паболее, калі з'явяцца новыя артыкулы-прызнанні на тэму "Як я быў Ведзьмаком-Лысагорскім", гэтая паэма пра варункі ў пісьменніцкай супольнасці яшчэ больш актуалізуецца.
-
-
- Зрэшты, прызнанне ў аўтарстве "Сказа" можа прынесці не толькі славу, але і праблемы. Прызнаючыся, што гэты псеўданім ягоны, Ніл Гілевіч у пэўным сэнсе рызыкуе. Успомнім, што менавіта Ведзьмаком-Лысагорскім была падпісаная пафмлетная паэма "Лука Мудзішчаў — прэзідэнт", аўтара якой шукалі адмысловыя органы. Хаця, канечне, гэтым імем мог падпісацца тады хто заўгодна.
Обсудим?