Жыхара Мазыра пакаралі за абразу беларускай мовы

Падобнае адбылося ўпершыню за апошнія 17 гадоў.

Упершыню, пачынаючы з 1999 года, у Беларусі быў прыцягнуты да адміністрацыйнай адказнасці грамадзянін, які абражаў родную мову, чым парушыў артыкул 9.22 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях (парушэнне заканадаўства аб мовах).

Дзмітры Шчарбатых. Фота з сайта cyberspaceandtime.com

Пакарання для жыхара Мазыра Дзмітрыя Шчарбатых, які ў інтэрнэце неаднаразова зняважліва выказваўся пра беларускую мову, дамогся жыхар Гомелю Ігар Случак. Ён піша магістэрскую дысертацыю на тэму «Прававыя асновы дзяржаўнай моўнай палітыкі ў Рэспубліцы Беларусь», таму, апроч адстойвання нацыянальных каштоўнасцяў, юрыдычная частка канфлікту яму была цікавая як частка яго навуковай працы.

Ігар Случак. Фото belngo.info

Разборкі, якія скончыліся адміністрацыйным пакараннем — штрафам у памеры чатырох базавых велічынь, пачаліся з каментару былога супрацоўніка сайту Offside.by, жыхара Мозыра Дзмітрыя Шчарбатых на адной са старонак у сацыяльных сетках. Там абмяркоўваўся новы білборд ФК «Славія» (Мазыр) з надпісамі на беларускай мове.

Дзмітры Шчарбатых пакінуў на старонцы абразлівы ў бок роднай мовы каментар.

«Я прапанаваў чалавеку выбачыцца, але ён зрабіў выгляд, што дрэнна разумее беларускую мову і выбачацца не стаў, хоць і скончыў ВНУ», — паведаміў БелаПАН Ігар Случак.

Тады ён звярнуўся ў Мазырскі райвыканкам з просьбай прыцягнуць да адказнасці жыхара Мазыра па артыкулу 9.22 КаАП — парушэнне заканадаўства аб мовах, за публічную абразу беларускай мовы.

З выканкаму прыйшоў адказ, што з грамадзянінам праведзена прафілактычная гутарка, і «ён усвядоміў свае неправамерныя паводзіны і запэўніў у недапушчальнасці здзяйснення падобных дзеянняў у далейшым».

Такі адказ не задаволіў Случака. «Я зноў прапанаваў Дзмітрыю Шчарбатых выбачыцца, і ён зноў адмовіўся, і пачаў зняважліва выказвацца ў мой бок. Гэта гаворыць, што ён не «ўсвядоміў свае неправамерныя паводзіны». Таму я звярнуўся ў пракуратуру», — дадаў жыхар Гомелю.

Пракуратура дала некалькі адказаў, як і райвыканкам, і ўсё-такі ў выніку жыхар Мазыра быў пакараны штрафам.

Запыт Ігара Случака у Інфармацыйны цэнтр МУС паказаў, што з 1999 году грамадзяне не прыцягваліся да адказнасці па артыкуле 9.22 КаАП.

«Юрыдычная рэалізацыя гэтага пытання — прыцягненне да адказнасці за абразу мовы, пакуль не дапрацаваная. На маю думку, і зыходзячы з практыкі прыцягнення да адміністрацыйнай адказнасці за парушэнне заканадаўства аб мовах, неабходна пашырыць колькасць суб’ектаў, якія маюць права складаць пратакол аб адміністрацыйным парушэнні. Паколькі пытанне парушэння моўных правоў даволі складанае і патрабуе спецыяльных ведаў, а складанне пратаколаў аб правапарушэннях і наогул абароны парушаных правоў не з’яўляецца асноўнай дзейнасцю выканкамаў, гэта выклікае ў сваю чаргу не заўсёды правільнае тлумачэнне нормаў, з якімі выканкам сутыкаецца рэдка, што ў сваю чаргу вядзе або да спынення адміністрацыйнай справы, альбо яе зацягвання да такога моманту, калі выходзяць тэрміны прыцягнення да адказнасці. Выканкамы аб’ектыўна не вельмі добра падрыхтаваны для хуткай і якаснай працы з парушэннямі заканадаўства аб мовах», — пракаментаваў Ігар Случак.

Яго прапановы аб удасканаленні заканадаўства праходзілі разам з усёй дыпломнай работай рэцэнзію ва Упраўленні юстыцыі Гомельскага аблвыканкама і атрымалі добрую адзнаку. Таму, лічыць грамадскі актывіст, варта ўздымаць гэтае пытанне перад дэпутатамі Палаты прадстаўнікоў.

Случак дадае, што ў жыхара Мазыра Дзмітрыя Шчарбатых гэта была не першая абраза роднай мовы публічна, і як доказ прадстаўляе скрыншоты з розных старонак у сацыяльных сетках і на форумах, дзе той неаднаразова зняважліва пісаў пра беларускую мову.

«Трэба спачатку прапанаваць чалавеку выбачыцца, растлумачыць, што ён не мае рацыі, а пасля звяртацца ў органы, якія мусяць пакараць чалавека, калі ён не разумее, што абражаць нацыянальныя мовы нельга. Прэцэдэнт створаны, і спадзяюся, што тыя, хто любяць пісаць зняважліва пра мову, зараз крыху супакояцца», — падагульніў Случак.


  • В принципе, я сам пишу по-русски. Если мне предложат как в школе написать по-белорусски диктант - пожалуйста. (За "сочинение" или "изложение" не отвечаю). === Но Д.Щ. допрыгался и нарвался. Уважать нужно граждан страны, рядом с которыми живёшь. А у нас это уважение за 20 с лишним лет... Прости, Господи! И на первом месте даже не язык... А общий селектированный деграданс культуры.
  • Galina Rebenkova
    Галина, видите... Есть "классика жанра" более современного: Быков, Короткевич. Да вовсе и не только они. Купала, Колас... линию фамилий если продолжать, так она за горизонтом исчезнет... ... На какой-то момент времени был устоявшийся белорусский, на котором меня, малолетку, воспитывали. Вот, цитата: "...прапанаваць чалавеку выбачыцца..." Я бы по-другому написал. Типа "прапанаваць чалавеку папрасiць прабачэння". (Я вас дублирую на свой манер). Но это классические формы. А современных форм, поспевающих за скороговоркой жизни, кажись и нет. Что-то и нарисуется со временем, но пока - фигня какая-то... Ещё один нюанс: форма облекает собой содержание. А вот с последним у нас напряжёнка.
  • Галина, видите... Есть "классика жанра" более современного: Быков, Короткевич. Да вовсе и не только они. Купала, Колас... линию фамилий если продолжать, так она за горизонтом исчезнет... ... На какой-то момент времени был устоявшийся белорусский, на котором меня, малолетку, воспитывали. Вот, цитата: "...прапанаваць чалавеку выбачыцца..." Я бы по-другому написал. Типа "прапанаваць чалавеку папрасiць прабачэння". (Я вас дублирую на свой манер). Но это классические формы. А современных форм, поспевающих за скороговоркой жизни, кажись и нет. Что-то и нарисуется со временем, но пока - фигня какая-то... Ещё один нюанс: форма облекает собой содержание. А вот с последним у нас напряжёнка.
  • Все бы хорошо, но это как-то уже попахивает где-то и сталинизмом - карательная машина за то, что "говоришь неправильно". Ничего положительного в этом не вижу, ибо бытует выражение "насильно мил не будешь". Это касается и языков в том числе. Мой отец (поляк по национальности) сам про белорусскую мову говорил - "коровячий язык". Значит и его надо было посадить? Вот бы за оскорбление людей так ретиво взялись карать. Правда тогда бы почти все наши правоохранители пошли на нары, а также школьные учителя.
  • Galina Rebenkova
    Няварта прыдумляць нейкія сучасныя формы. Выбачацца - гэта форма залежнага стану (рус. страдательный залог) для слова "выбачаць". А чалавек - просіць прабачэння, каецца, шкадуе пра свой учынак, просіць дараваць. Нават выбар ёсць, аднак няма аднаго слова, каб сказаць гэта "скорагаворкай". Але ж няма ў рускай мове аднаго слова (і яны не прыдумляюць яго, каб казаць "скорагаворкай") для азначэння, напрыклад, такіх словазлучэнняў: падающая звезда (у нас - знічка), выдвижной ящик (у нас - шуфляда), крепостное право (у нас - прыгон), заправить жареным салом (у нас - заскварыць), пилорама с дисковой пилой (у нас - цыркулярка), железная дорога (у нас - жыгунка), плод дикого дерева (у нас - дзічка)... Існуе процьма беларускіх словаў, якія ў рускай мове нельга выразіць адным словам, але карыстальнікі рускай мовы не бядуюць з гэтай прычыны і не лічаць гэты "язык" недаразвітым.
  • Анатоль Кудласевич
    Усё правільна зрабілі. Хоць аднаго ды навучылі, можа іншым будзе не павадна.
  • Анатоль Кудласевич
    Усё правільна зрабілі. Хоць аднаго ды навучылі, можа іншым будзе не павадна.